فردی را در نظر بگیرید که مدیر تیم است. این فرد باید توانایی کنترل خشم را داشته باشد تا بتواند در مواقع عصبانیت، به راحتی خشم خود را کنترل کند. مطمئناً این افراد از هوش هیجانی بالای برخوردار هستند. افراد دارای فاکتورهای هوش هیجانی بالا به راحتی می‌توانند احساسات خود را بیان کنند و از آنها در راه صحیح و سالم بهره گیرند.
همچنین می‌توانند احساسات اطرافیان خود را درک کرده و یا حتی احساسات آنها را تحت کنترل خود قرار دهند. و در هنگام مواجه با بحران آنها را به درستی راهنمایی کنند. در صورتی که هوش هیجانی در کودکان و نوجوانان به درستی تقویت شود آنها در آینده افراد موفق‌تری هستند و از زندگی سالم‌تر و شادتری برخوردار خواهند بود.
شما می‌توانید با ثبت نام در کلاس‌ها و دوره های توانک هوش هیجانی و فن بیان و خلاقیت کودکان خود را تقویت و افزایش دهید.
تعریف هوش هیجانی
هوش هیجانی مفهومی جدید، برای فعالان در حوزه سلامت روانی و اجتماعی به شمار می‌رود؛ که در یک قرن اخیر بسیار مورد توجه واقع گردیده است. هر چند تعاریف متعددی در زمینه فاکتورهای هوش هیجانی وجود دارد که همگی آنها به یک تعریف کلی و مشترک اشاره می‌کنند.
آن چیزی نیست جز این که «هوش هیجانی به معنای نظارت بر احساسات و هیجانات خود و دیگران، شناسایی و درک آنها، مدیریت و کنترل هیجانات خود و اطرافیان برای رسیدن به روابط اجتماعی دوستانه و سالم» نمی‌باشد.
هوش هیجانی: دانش یا مهارت؟
نباید فراموش کرد که هوش هیجانی یک نوع مهارت است. مهارتی که از راه تلاش و تمرین بسیار زیاد به دست می‌آید؛ هر چند عوامل بسیاری از جمله سطح آگاهی والدین، محیط و اجتماع و … در تقویت فاکتورهای هوش هیجانی نقش دارند. برای مطالعه بیشتر در مورد مهارت کودک خود مقاله تست استعداد شناسی چیست؟ را بخوانید.
نقش والدین در تقویت هوش هیجانی کودکان و نوجوانان
قبل از هر چیزی باید به این نکته توجه داشت که کودکان از نظر قدرت یادگیری و تفکر با یکدیگر متفاوت هستند. ممکن است کودکی از قدرت یادگیری بالایی برخوردار باشد و کودک دیگری دارای سطح پایین‌تری از بهره هوشی قرار داشته باشد. اما در هر دو کودک می‌توان فاکتورهای هوش هیجانی را تقویت و ارتقا بخشید.
علاوه بر اینکه این شناخت گونه‌های مختلف عواطف و نحوه کنترل آنها در مدارس به کودکان و نوجوانان آموزش داده می‌شود اما والدین نیز می‌توانند برای تقویت هوش هیجانی فرزند خود در منزل با او تمرین کنند که در زیر به چند نمونه اشاره می‌شود.
والدین می‌توانند با بچه‌ها در مورد موضوعات مختلف و احساسی که درمورد آن موضوع دارند صحبت کنند. این کار باعث می‌شود تا کودکان عواطف مختلف را بشناسند و آنها را به درستی نام‌گذاری کنند.
والدین می‌توانند به کودکان خود آموزش دهند در زمان برخورد با چالش‌ها چگونه هیجانات خود را کنترل نمایند تا بتوانند بهترین راه حل را انتخاب کنند. به طور مثال باید به کودک آموزش داده شود در هنگام عصبانیت چگونه خشم خود را کنترل کند تا به نتیجه مطلوب و دلخواه برسد.
احترام و کمک به دیگران را به کودکان خود بیاموزید. یکی دیگر از فاکتورهای هوش هیجانی بالا مهارت همدلی است. با این کار شما می‌توانید مهارت همدلی کردن را به کودک خود آموزش دهید که این سبب می‌شود کودک بتواند به راحتی احساسات دیگران را درک نماید.
برای تقویت هوش هیجانی راه‌های بسیاری وجود دارد که والدین می‌توانند با تقویت اعتماد به نفس و مهارت‌های فردی و اجتماعی کودکان در جهت رشد و ارتقا هوش هیجانی فرزند خود مؤثر واقع شوند.
ویژگی‌های افراد دارای هوش هیجانی بالا
افراد دارای فاکتورهای هوش هیجانی بالا از ویژگی‌های بهره‌مند هستند که آنها را نسبت به سایرین متمایز می‌کند این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
- نسبت به افراد غریبه کنجکاو هستند.
- مدیران موفق هستند.
- نقاط ضعف و قوت خود را می‌شناسند.
- به جزئیات توجه بسیار دارند.
- علت ناراحتی خود را می‌دانند.
- افرادی مهربان و بااخلاق هستند.
- با صبر و حوصله با دیگران برخورد می‌کنند.
- با افراد زیاد رابطه دوستانه دارند.
- به راحتی متوجه احساسات و بحران‌های روحی و عاطفی اطرافیان خود می‌شوند.
- به سرعت ناامید نمی‌شوند. با شکست دست از تلاش بر نمی‌دارند.
جمع بندی
مقالات بسیاری در خصوص هوش هیجانی وجود دارد که نشان دهنده اهمیت هوش هیجانی برای همه افراد است. افرادی که از هوش هیجانی بالایی برخوردار هستند در آینده و در تمامی مراحل زندگی خود موفق‌تر از سایرین می‌باشند.
تکنیک‌های بسیاری برای افزایش هوش هیجانی در کودکان و نوجوانان وجود دارد که والدین می‌توانند با بهره‌گیری از این تکنیک‌ها نسبت به ارتقا فاکتورهای هوش هیجانی فرزندان خود اقدام کنند. البته ناگفته نماند کودکانی که والدین آنها از سطح آگاهی کمتری برخوردار هستند ممکن است اهمیت چندانی نسبت به هوش هیجانی کودک خود نداشته باشند که این کودکان در سطح پایینی از هوش هیجانی قرار دارند. هر چند در بزرگسالی هم می‌توان هوش هیجانی خود را تقویت نمود.
سوالات متداول
والدین چگونه می‌توانند در تقویت هوش هیجانی به فرزند مؤثر باشند؟
والدین می‌توانند با به‌واسطه کمک و تمرین به مرور فاکتورهای هوش هیجانی کودکان خود را ارتقا بخشند. هر چند ممکن است کودک از بهره هوشی پایین‌تری برخوردار باشد اما این مسئله نباید سبب ناامیدی والدین شود.
تأثیر هوش هیجانی در آینده کودکان و نوجوانان چیست؟
هوش هیجانی بالا کودکان و نوجوانان را به رهبرانی شایسته تبدیل می‌کند. این رهبران به خوبی می‌دانند که عواقب رفتار نادرست با اعضای تیم خود می‌تواند منجر به شکست و سقوط تیم گردد.
آیا تقویت فاکتورهای هوش هیجانی منحصر به دوره کودکی و نوجوانی است؟
خیر، اگر تقویت هوش هیجانی در سال‌های اولیه زندگی تا دوران نوجوانی انجام شود بازخورد بهتری خواهد داشت؛ ولی با این وجود اشخاص در سنین بزرگسالی نیز می‌توانند با انجام تکنیک‌های هوش هیجانی خود را تقویت کنند و یا ارتقا دهند.
